Overgenomen uit :
Stichting Werkgroep Infectie Preventie
Infectiepreventie in de huisartsenpraktijk
www.wip.nl
De Werkgroep Infectie Preventie maakt richtlijnen voor de ziekenhuizen, verpleeghuizen, verstandelijke gehandicaptenzorg, de thuiszorg, woonzorg, ambulancezorg, de huisartsgeneeskunde, de huidtherapie en de tandartspraktijk
Reiniging en desinfectie of sterilisatie van instrumentarium
- Er worden bij voorkeur disposable (delen van) instrumenten gebruikt.
- Kunststof pessaria voor het aanmeten bij patiënten, zijn disposable en worden derhalve slechts eenmaal gebruikt.
- Ten aanzien van behandeling van niet-disposable instrumentarium na gebruik, om het voor nieuw gebruik geschikt te maken, wordt onderscheid gemaakt tussen
- niet-kritisch,
- semikritisch
- en kritisch.
- In de onderstaande tabel wordt aangegeven wanneer deze kwalificaties van toepassing zijn en voor welke wijze van decontaminatie daarbij moet worden gekozen.
Tabel 1: behandeling niet-disposable instrumentarium na gebruik
| KWALIFICATIE |
INSTRUMENT WAS IN CONTACT MET |
WIJZE VAN DECONTAMINATIE |
| Niet kritisch instrumentarium |
intacte huid |
alleen reinigen en goed drogen |
| Semikritisch instrumentarium |
slijmvliezen |
reinigen desinfecteren en goed drogen |
| Kritisch instrumentarium |
Niet intacte huid of slijmvliezen, steriele lichaamsholten |
reinigen, steriliseren en goed drogen |
Niet-kritisch instrumentarium (Reiniging)
Voorbeelden zijn:
- Oorspuit (die wel gedesinfecteerd moet worden na gebruik bij een patiënt met otitis externa)
- Reflexhamer
- Stethoscoop
- Verbandschaar
Machinale reiniging door middel van een medische afwasmachine of een ultrasoon reiniger verdient altijd de voorkeur boven handmatige reiniging.
Semikritisch instrumentarium
Voorbeeld is :
Keelspiegel
Kritisch instrumentarium
Voorbeelden zijn:
- instrumenten voor kleine chirurgische ingrepen
- naaldvoerder
- scherpe lepel
- oogboortjes
- speculum
- uterussonde
- Bij handmatige reiniging dienen een plastic schort, handschoenen en een spatbril te worden gedragen.
- Aanbevolen wordt om zoveel mogelijk onder het wateroppervlak te borstelen,teneinde spetteren en spatten te voorkomen.
- *Indien het reinigen (en desinfecteren of steriliseren) niet in eigen beheer wordt gedaan, dient over de wijze van bewaren van het gebruikte instrumentarium tot het moment van reiniging (en desinfectie of sterilisatie) afspraken te worden gemaakt met degenen die deze werkzaamheden uitvoeren.
- (bijvoorbeeld de afdeling CSA van een ziekenhuis). Zie als voorbeeld WIP-richtlijn no 40a [26].
Sterilisatie
Sterilisatie is vereist voor het in de vorige paragraaf genoemde kritische instrumentarium, alsmede voor katheters, vloeistoffen en dergelijke, die rechtstreeks in contact komen met steriele weefsels of organen.Nadrukkelijk worden onder het vermelde kritische instrumentarium dat moet worden gesteriliseerd ook het
speculum en de
uterussonde vermeld,
omdat deze besmet kunnen zijn met het humane papilloma virus (HPV) dat, behalve in de sterilisator, zeer moeilijk te elimineren is [27-29].
Gebruikte instrumenten moeten, in afwachting van sterilisatie, nat worden bewaard (in een eiwitoplossend bewaarmiddel).
Uitvoering sterilisatie
Sterilisatie van niet-disposable instrumenten kan binnen de huisartsenpraktijk op twee verschillende manieren plaatsvinden:
- - in een stoomautoclaaf,
- - in een heteluchtoven.
|
Hete luchtovens |
- Het gebruik van een heteluchtoven wordt ontraden.
- Hete luchtovens zijn minder betrouwbaar dan stoomsterilisatoren.
- Bovendien kan in een heteluchtoven, door de hoge temperatuur en de lange expositie van het instrumentarium daar aan, het instrumentarium verkleuren en bot worden.
- Voor sterilisatie in een heteluchtoven wordt als verpakkingsmateriaal gebruik gemaakt van metalen cassettes of aluminiumfolie. Nadeel daarvan is dat de opwarmtijd belangrijk wordt verlengd en daarmee het sterilisatieproces nog langer duurt.
- Procescontrole van een heteluchtoven is in een eenvoudig uitgevoerde oven niet toereikend [30].
|
|
Stoomsterilisatoren (autoclaven) |
- Stoomsterilisatoren hebben minder nadelen,
derhalve geniet het gebruik hiervan de voorkeur.
- De sterilisator moet geschikt zijn voor het beoogde gebruik.
- Bij de leverancier moet worden nagevraagd of het aangeboden apparaat geschikt is voor de voor sterilisatie in aanmerking komende instrumenten.
- Er zijn verschillente typen sterilisatoren in de handel, van heel eenvoudige tot zeer complexe. De keus van het type stoomsterilisator wordt bepaald op grond van het aangeboden instrumentarium.
- Als het instrumentarium is beperkt tot scharen, pincetten, hecht setjes en specula (eenvoudige instrumenten zonder lumina of afgesloten ruimten) kan een eenvoudige autoclaaf zonder vacuum-pomp volstaan.
- Elke
autoclaaf moet zijn voorzien van een CE-markering.
- Instrumentarium waarvoor steriliteit vereist is (omdat huid of slijmvliezen er mee worden doorbroken), moet verpakt worden gesteriliseerd en na het sterilisatieproces verpakt opgeslagen.
- In dat geval moet de sterilisator in staat zijn om aan het eind van het sterilisatieproces verpakking met inhoud te drogen [31].
|
Houdbaarheid van gesteriliseerde instrumenten
De houdbaarheid van gesteriliseerde instrumenten is afhankelijk van de wijze van opslag en de conditie van de verpakking. Wanneer de instrumenten zo zijn opgeslagen dat de verpakking volledig intact blijft,
is de houdbaarheid 1
jaar.
Germcontrol
alcoholische oplossing touch free
Alcogel
alcoholische oplossing
